Το Παγκόσμιο Δίκτυο Εθνικών Γεωπάρκων (GGN – Global Network of National Geoparks) αποτελεί ένα εθελοντικό και μη-κερδοσκοπικό Δίκτυο ανταλλαγής και συνεργασίας Εθνικών Γεωπάρκων, το οποίο υποστηρίζεται από την UNESCO. Το Δίκτυο δημιουργήθηκε με σκοπό την προστασία, ανάδειξη και προβολή τόσο της γεωλογικής, όσο και της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς αγροτικών περιοχών της Ευρώπης, αναπτύσσοντας και προωθώντας εκπαιδευτικές και οικοτουριστικές δραστηριότητες με υψηλές ποιοτικά προδιαγραφές. Τα Γεωπάρκα μέσα από τη συμμετοχή τους στο Δίκτυο, έχουν τη δυνατότητα συνεργασίας και βέλτιστων πρακτικών, καθώς και της συμμετοχής τους σε έργα και προγράμματα για την ανάπτυξη προτύπων ποιότητας για όλα τα προϊόντα και πρακτικές εντός αυτών. Η συμμετοχή στο Δίκτυο δεν προσδίδει ιδιαίτερο νομικό καθεστώς, αλλά αποτελεί ουσιαστικά μια ετικέτα, ένα σήμα ποιότητας. Τα μέλη του Δικτύου αξιολογούνται κάθε τέσσερα χρόνια από ειδικούς του Δικτύου και άλλων Διεθνών Οργανισμών με στόχο τη διασφάλιση υψηλών ποιοτικών χαρακτηριστικών σε κάθε περιοχή.
Ένα Γεωπάρκο είναι μία περιοχή με ιδιαίτερη γεωλογική κληρονομιά διεθνούς σημασίας και με βιώσιμη στρατηγική εδαφικής ανάπτυξης. Θα πρέπει να έχει σαφώς καθορισμένα όρια και αρκετό χώρο για να καταστεί δυνατή η πραγματική εδαφική οικονομική ανάπτυξη, κυρίως μέσω του τουρισμού. Οι γεωλογικοί τόποι πρέπει να είναι διεθνούς σημασίας από την άποψη της επιστημονικής ποιότητας τους, την σπανιότητα, την αισθητική και την αξία εκπαίδευσης. Όλες αυτές οι θέσεις πρέπει να σχετίζονται όχι μόνο με τη γεωλογία, αλλά και την αρχαιολογία, την οικολογία, την βιοποικιλότητα, την ιστορία και τον πολιτισμό. Τα Γεωπάρκα αξιοποιούν αυτή την κληρονομιά για την κατανόηση και την αντιμετώπιση βασικών ζητημάτων που η κοινωνία αντιμετωπίζει, στο πλαίσιο του δυναμικού πλανήτη στον οποίο ζούμε (ένας πλανήτης ο οποίος υπόκειται σε αλλαγές). Τα σημαντικά σημεία/χώροι εντός ενός Γεωπάρκου πρέπει να προστατεύονται, κατά περίπτωση, σύμφωνα με την τοπική, περιφερειακή ή εθνική νομοθεσία. Τα Γεωπάρκα ως ιδέα, συνδυάζουν τη διατήρηση με τη βιώσιμη ανάπτυξη και τη συμμετοχή των τοπικών κοινοτήτων. Ως αποτέλεσμα αυτών των πλεονεκτημάτων, τα τελευταία χρόνια ένας αυξανόμενος αριθμός κρατών μελών της UNESCO έχει προχωρήσει στην ανάπτυξη Εθνικών και Παγκόσμιων Γεωπάρκων. Στον Ελλαδικό χώρο έχουν ήδη ενταχθεί στο Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων της UNESCO πέντε τόποι εξαιρετικής ομορφιάς και γεωλογικής ιδιαιτερότητας: το Γεωπάρκο της Λέσβου, το Φυσικό Πάρκο Ψηλορείτη, το Γεωπάρκο Χελμού-Βουραϊκού, το Γεωπάρκο Βίκου-Αώου και το Φυσικό Πάρκο Σητείας.
Το Γεωπάρκο πρέπει να ενδυναμώνει τον τοπικό πληθυσμό, ώστε να αξιολογήσει εκ νέου την κληρονομιά του και να ενθαρρύνει τον ενεργό τους ρόλο στην οικονομική αναζωογόνηση της περιοχής τους μέσω ορισμένων ενεργειών που προωθούν τον οικοτουρισμό, την εκπαίδευση και άλλες φιλικές προς την φύση δραστηριότητες. Οι τοπικές κοινωνίες σε πολλές περιοχές του κόσμου έχουν συνειδητοποιήσει ότι η γεωλογική, η φυσική και πολιτιστική κληρονομιά τους μπορεί να παρέχει μία πηγή βιώσιμου οικονομικού οφέλους για την περιοχή τους. Αντί να αξιοποιήσουν την κληρονομιά αυτή με τους μη ανανεώσιμους τρόπους του παρελθόντος, υπάρχει μία ευκαιρία να την διαχειρισθούν με τρόπο που να τη συντηρούν για το μέλλον μέσα από την ανάπτυξη του γεωτουρισμού.
Ο Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου σε συνεργασία με τοπικούς Φορείς έχει ξεκινήσει μία προσπάθεια ένταξης της Κεφαλονιάς & Ιθάκης στο Ευρωπαϊκό και Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων, που θα αποτελέσει μία μεγάλη διεθνή αναγνώριση της γεωλογικής, φυσικής και πολιτιστικής σπουδαιότητας αυτών των νησιών, όπως αναφέρθηκε παραπάνω.
Για την υλοποίηση του στόχου αυτού θα πρέπει πρώτα να λειτουργήσει το Γεωπάρκο, να προβλέπονται δράσεις και έργα αναβάθμισης και ανάδειξής του και στην συνέχεια να υποβληθεί ο φάκελος για την ένταξή του στο Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων της UNESCO.
Ως εκ τούτου, έχει ήδη ορισθεί με απόφαση του Αντιπεριφερειάρχη Κεφαλληνίας & Ιθάκης:
- Ως διαχειριστής του Γεωπάρκου να είναι ο Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου.
- Η έδρα του Γεωπάρκου να είναι το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Κουτάβου (γραφεία του Φορέα Διαχείρισης).
- Στο Συντονιστικό Όργανο του Γεωπάρκου αναμένεται να συμμετέχουν οι ενδιαφερόμενοι Φορείς, ως αυτοί εμφαίνονται παρακάτω, με εκπροσώπους τους, οι οποίοι θα ορισθούν με αποφάσεις των Φορέων τους:
- Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου
- Περιφέρεια Ιονίων Νήσων – Αντιπεριφέρεια Κεφαλληνίας & Ιθάκης
- Δήμος Κεφαλονιάς
- Δήμος Ιθάκης
- Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κεφαλονιάς & Ιθάκης
- Πανεπιστήμιο Πατρών - Τμήμα Γεωλογίας
- Πανεπιστήμιο Πατρών - Τμήμα Βιολογίας
- Διεύθυνση Δασών Κεφαλληνίας
- Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας & Σπηλαιολογίας
- Εφορεία Αρχαιοτήτων Κεφαλληνίας
- Δημοτικό Λιμενικό Ταμείο Κεφαλονιάς & Ιθάκης
- Ένωση Ξενοδόχων Κεφαλονιάς & Ιθάκης
- Ενιαίος Αγροτικός Συνεταιρισμός Κεφαλληνίας & Ιθάκης
- Οργάνωση Αγροκτηνοτρόφων Κεφαλονιάς
Ο ρόλος του Συντονιστικού Οργάνου του Γεωπάρκου θα είναι ο καθορισμός και ο συντονισμός των δράσεων για την προετοιμασία του φακέλου, ο οποίος θα υποβληθεί για την ένταξή της Κεφαλονιάς & Ιθάκης στο Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων της UNESCO.
Η ένταξη της Κεφαλονιάς & Ιθάκης στα Παγκόσμια Γεωπάρκα της UNESCO θα αποτελέσει μία σπουδαία ευκαιρία για τα νησιά, να αναδείξουν την πλούσια βιοποικιλότητά τους, τις γεωλογικές ιδιαιτερότητες τους και την πολιτιστική τους κληρονομιά.