Γεώτοπος 6. Κηπούρια

Τα Κηπούρια βρίσκονται στο Δυτικότερο σημείο της χερσονήσου της Παλικής. Εδώ στις πιο απόκρημνες ακτές τις Κεφαλονιάς είναι χτισμένη και η Ιερά Μονή Κηπουραίων (Εικόνα 1&2). Η Μονή ιδρύθηκε το 1759 από τον Αρχιμανδρίτη Χρύσανθο Μπόικο- Πετρόπουλο και υπαγόταν διοικητικά απευθείας στο Πατριαρχείο (μέχρι το 1907). Η Μονή δοκιμάστηκε αρκετές φορές από σεισμούς (1767, 1867, 1953, 1972, 2014) χάνοντας έτσι όλα τα τμήματα των αρχικών κτισμάτων της.

Άποψη του γεωτόπου όπου φαίνονται βραχοπτώσεις, κατολισθήσεις και αστοχίες πρανών που μαρτυρούν την έντονη τεκτονική δραστηριότητα στα Κηπούρια. Στο πλάνο φαίνεται και η ιερά Μονή Κηπουραίων
Εικόνα 1. Άποψη του γεωτόπου όπου φαίνονται βραχοπτώσεις, κατολισθήσεις και αστοχίες πρανών που μαρτυρούν την έντονη τεκτονική δραστηριότητα στα Κηπούρια.
Στο πλάνο φαίνεται και η Ιερά Μονή Κηπουραίων
Η είσοδος της Ιεράς Μονής Κηπουραίων
Εικόνα 2. Η είσοδος της Ιεράς Μονής Κηπουραίων

Γεωποικιλότητα

Το νησί της Κεφαλονιάς βρίσκεται στο ΒΔ άκρο του Ελληνικού τόξου το οποίο δημιουργήθηκε εξαιτίας της σύγκρουσης της Αφρικανικής πλάκας με την Ευρασιατική (Εικόνα 3). Συγκεκριμένα η αφρικανική πλάκα κινείται προς το Βορρά και βυθίζεται κάτω από την ευρωπαϊκή, η οποία αντίστοιχα προελαύνει προς το νότο.Η συνολική ταχύτητα σύγκλισης Ευρώπης και Αφρικής στο ελληνικό τόξο φτάνει περίπου τα 3 cm/έτος, καθιστώντας το ελληνικό τόξο σήμερα την πιο ενεργή γεωλογική δομή της Ευρώπης. Αποτέλεσμα της σχετικής κίνησης των λιθοσφαιρικών πλακών είναι η συσσώρευση τεράστιων ποσών ενέργειας τόσο ώστε όταν αυτά υπερβούν το όριο αντοχής των πετρωμάτων στο σημείο αυτό, επέρχεται η θραύση τους. Το όριο αυτό (η άκρη του Ελληνικού τόξου)είναι ένα ρήγμα οριζόντιας μετατόπισης γνωστό και ως Kefalonia Transform Fault (KTF). Το κύριο τμήμα του ρήγματος βρίσκεται δυτικά της Κεφαλονιάς είναι δεξιόστροφο οριζόντιας ολίσθησης με βορειοανατολική διεύθυνση, κλίση προς νοτιοανατολικά και έχει μήκος περίπου 90 km. Το ρήγμα επεκτείνεται βορειοανατολικά προς τις δυτικές ακτές της Λευκάδας. Ως συνέπεια έχουμε την απότομη σχετική κίνηση των δυο τμημάτων που έχουν προκύψει κατά μία επιφάνεια, έως ότου αυτά ισορροπήσουν σε νέες θέσεις. Η επιφάνεια αυτή αποτελεί το ρήγμα το οποίο προκαλεί τους σεισμούς. Για το λόγο αυτό η Κεφαλονιά και ειδικότερα το δυτικότερο τμήμα της χαρακτηρίζεται από έντονη παραμόρφωση και πολύ υψηλή σεισμικότητα, καθώς βρίσκεται στην απόληξη του Ελληνικού τόξου στη δυτική Ελλάδα.

Απλοποιημένος χάρτης που δείχνει το μηχανισμό της σύγκρουσης της Αφρικανικής πλάκας με την Ευρασιατική
Εικόνα 3. Απλοποιημένος χάρτης που δείχνει τον μηχανισμό της σύγκρουσης της Αφρικανικής πλάκας με την Ευρασιατική

Εξαιτίας της γεωτεκτονική θέσης των Κηπουραίων καθώς και της λιθολογίας τους αναγνωρίζουμε διαρρήξεις κατά μήκος της παράκτιας ζώνης της περιοχής, οι οποίες ευθύνονται για τη δημιουργία απόκρημνων ακτών (ύψους περίπου 100μ). Επίσης παρατηρούνται βραχοπτώσεις, κατολισθήσεις και αστοχίες πρανών που μαρτυρούν την έντονη τεκτονική δραστηριότητα (Εικόνα 1). Στην περιοχή επικρατούν Ηωκαινικοί–Ολιγοκαινικοί (;) (56,00-23,03 εκατ. έτη) άστρωτοι ή παχυστρωματώδεις ασβεστόλιθοι οι οποίοι επίκεινται στρωματογραφικά των Κρητιδικών. Κατά τόπους εναλλάσσονται με κρητίδα και τοπικά περιέχουν στρωμάτα με κονδύλους πυριτόλιθου. Τέλος, προχωρώντας στο μονοπάτι προς το ακρωτήρι της Σχίζας (Εικόνα 4) θα παρατηρήσουμε τον γεωμορφολογικο σχηματισμό μιας θαλάσσιας αναβαθμίδας η οποία σχηματίστηκε κατά τη διάρκεια του Τεταρτογενούς (2,58 εκατ. έτη-σήμερα) στους ασβεστόλιθους του Ηωκαίνου-Ολιγοκαίνου(;) λόγω διάβρωσης σε συνδυασμό με τις τεκτονικές και ευστατικές κινήσεις που επικρατούσαν κατά τη συγκεκριμένη περίοδο.

Ακρωτήρι Σχίζας (παρατηρούμε και το σχηματισμός θαλάσσιας αναβαθμίδας) από ψηλά
Εικόνα 4. Ακρωτήρι Σχίζας (παρατηρούμε και τον σχηματισμό θαλάσσιας αναβαθμίδας) από ψηλά
Πινακίδα Ερμηνείας στον Γεώτοπο Κηπούρια
Ερμηνευτική Πινακίδα με πληροφορίες για τη Γεωποικιλότητα κια τη Βιοποικιλότητα του Γεωτόπου Κηπούρια